Xaricdən avtomobil gətirmək, Azərbaycanda getdikcə daha çox yayılmağa başlayan bir praktika halına gəlib. Avtomobil alıcıları daha sərfəli qiymətlər, fərqli modellər və daha geniş seçim imkanları üçün xarici bazarlara üz tuturlar. Lakin, xaricdən avtomobil gətirərkən nəzərə alınması lazım olan bir neçə vacib məqam var, xüsusilə də gömrük əməliyyatları və ödəniləcək əlavə xərclər.

Bu yazıda, xaricdən avtomobil gətirmək prosesində qarşılaşacağınız gömrük prosedurları, xərclər və digər vacib detallara nəzər salacağıq. Əgər siz də xaricdən avtomobil gətirməyi planlaşdırırsınızsa, bu yazı sizə faydalı olacaq.

1. Xaricdən Avtomobil Gətirmək: Başlanğıc Məlumatlar

Avtomobilinizi xaricdən gətirmək istədikdə, ilk növbədə, bu prosesin hüquqi və texniki tərəflərini öyrənmək vacibdir. Azərbaycanda, xaricdən avtomobil gətirilməsi ilə bağlı müəyyən qaydalar mövcuddur və bu qaydalara əməl edilməsi mütləqdir. Gömrük rüsumları, əlavə vergi və digər ödənişlər barədə əvvəlcədən məlumat sahibi olmaq sizə prosesin nə qədər asan olacağını göstərəcək.

Avtomobilin xaricdən gətirilməsi üçün əsas addımlar bunlardır:

• Avtomobilin alınması
• Nəqliyyat vasitəsinin ölkəyə gətirilməsi
• Gömrük orqanlarına təqdim edilməli sənədlərin hazırlanması
• Gömrük rüsumlarının və vergi ödənişlərinin yerinə yetirilməsi
• Avtomobilin qeydiyyata alınması

2. Xaricdən Avtomobil Gətirərkən Tələb Olunan Sənədlər

Avtomobilin xaricdən gətirilməsi üçün müvafiq sənədlər tələb olunur. Bu sənədlər arasında:

• Alış müqaviləsi: Avtomobilin alındığını təsdiq edən müqavilə.
• Avtomobilin texniki pasportu: Avtomobilin texniki vəziyyəti və xüsusiyyətləri barədə məlumat verən sənəd.
• Faktura və ödəniş sənədləri: Alınan avtomobilin ödənişi barədə məlumat verən sənədlər.
• Daşınma sənədləri: Avtomobilin nəqliyyatı üçün istifadə olunan sənədlər (bəyannamə, yük sənədləri və s.).
• Identifikasiya sənədi: Adınız və şəxsiyyətinizi təsdiq edən sənəd (pasport və ya şəxsiyyət vəsiqəsi).

Bu sənədlər gömrükdə avtomobilin çıxarılması üçün vacibdir. Gömrük prosedurlarını sürətləndirmək və heç bir problem yaşamamaq üçün sənədlərin düzgün şəkildə təqdim edilməsi önəmlidir.

3. Gömrük Əməliyyatları və Gömrük Xərcləri

Avtomobilin xaricdən gətirilməsi zamanı ən çox diqqət yetirilməsi lazım olan məqam, gömrük əməliyyatları və ödəniləcək rüsumlardır. Gömrük xərcləri, avtomobilin qiymətindən, ölkəyə gətirildiyi dövrdən və digər faktorlarla əlaqəli olaraq dəyişir.

a) Gömrük Rüsumları

Gömrük rüsumu, avtomobilin qiymətinin üzərinə tətbiq olunan bir vergi növüdür. Bu rüsum, avtomobilin qiymətinə və markasına əsaslanaraq hesablanır. Azərbaycanda gömrük rüsumları, avtomobilin ümumi dəyərinin müəyyən bir faizi olaraq hesablanır.

Bu rüsumun faiz dərəcəsi avtomobilin yaşı, tipi və markasından asılı olaraq dəyişə bilər. Məsələn, daha yeni və yüksək qiymətli avtomobillər üçün daha yüksək gömrük rüsumları tətbiq edilir.

b) ƏDV (Əlavə Dəyər Vergisi)

Gömrük xərclərinə əlavə olaraq, avtomobil alıcıları ƏDV ödəməlidirlər. Bu vergi, ümumiyyətlə, 18% təşkil edir və avtomobilin dəyəri və gömrük rüsumları üzərində hesablanır. ƏDV, avtomobilin qiymətindən və gömrük rüsumlarından sonra hesablansa da, vergi ödənişi alıcının məsuliyyətindədir.

c) Dövlət Gömrük Komitəsinin Xidməti Ödənişləri

Dövlət Gömrük Komitəsi, gömrük əməliyyatlarını yerinə yetirmək üçün müəyyən bir xidmət haqqı alır. Bu haqq, avtomobilin dəyərinə və gətirilmə növünə görə dəyişir. Xidmət ödənişi, adətən gömrük bəyannaməsinin təqdim edilməsi ilə əlaqədar ödənir.

d) Sığorta və Nəqliyyat Xərcləri

Xaricdən gətirilən avtomobillər, yola çıxmadan əvvəl sığorta oluna bilər. Bu sığorta, avtomobilin daşınması zamanı baş verə biləcək risklərə qarşı qorunma təmin edir. Əlavə olaraq, nəqliyyat xərcləri (dəniz yolu, hava yolu və ya quru yolu ilə) də alıcının öhdəliyindədir.

e) Digər Ödənişlər

Bəzi hallarda, əlavə vergi və ya rüsumlar da tətbiq oluna bilər. Məsələn, xüsusi markalı və ya nadir avtomobillər üçün ekoloji rüsumlar və əlavə ödənişlər tələb oluna bilər. Bütün bu xərclər, avtomobilin ümumi büdcəsinə əlavə olaraq nəzərə alınmalıdır.

4. Xaricdən Avtomobil Gətirərkən Diqqət Edilməsi Lazım Olan Əlavə Məsələlər

a) Avtomobilin Qeydiyyatı

Avtomobil gömrükdən keçirildikdən sonra, Azərbaycanda qeydiyyata alınması üçün müvafiq quruma təqdim edilməlidir. Bu qeydiyyat prosesində, qeydiyyat haqqı, texniki yoxlama və digər əlavə ödənişlər də tələb oluna bilər. Bu proses, bir neçə gün çəkə bilər və avtomobilin ölkə daxilində istifadəyə verilməsi üçün zəruridir.

b) Avtomobilin Yaşı və Texniki Vəziyyəti

Xaricdən avtomobil gətirərkən, avtomobilin yaşı və texniki vəziyyəti də gömrük tərəfindən yoxlanılır. Əgər avtomobilin yaşı çoxdursa, əlavə rüsum və yoxlamalarla qarşılaşa bilərsiniz. Bu baxımdan, daha yeni modelləri seçmək, əlavə xərclərdən qaçınmanıza kömək edəcək.

c) Ekoloji Tələblər

Avtomobillərin ekoloji standartlara uyğunluğu da nəzərə alınır. Azərbaycanda, müəyyən standartlara cavab verməyən avtomobillər ölkəyə gətirilə bilməz. Bu tələblərə uyğun olmayan avtomobillər üçün əlavə rüsumlar və ya hətta gətirilməməsi halları ola bilər.

Xaricdən avtomobil gətirmək, müəyyən xərclər və müvafiq gömrük prosedurlarını tələb edən bir prosesdir. Lakin, düzgün sənədləşmə, gömrük əməliyyatlarının vaxtında yerinə yetirilməsi və əlavə ödənişlərin planlaşdırılması ilə bu prosesi asanlıqla idarə etmək mümkündür. Avtomobilin gətirilməsi zamanı qarşılaşacağınız gömrük xərcləri və ödənişlər barədə əvvəlcədən məlumatlı olmaq, daha az stressli və daha sərfəli alış-veriş imkanı yaradacaq.